نوان هنر، پراڻا ماڻهو

• 
  D

                 هڪ نئين تحقيق ۾ هي ڳالهه سامهون آئي آهي ته جنهن موجب اهڙن پيرسن ماڻهن جي، جيڪي ذهن کي چئلينج ڪرڻ وارين سرگرمين ۾ حصو وٺن ٿا، ذهني استعداد ۾ وقت سان گڏ اضافو ٿئي ٿو. ماهرن عمر وڌڻ سان گڏوگڏ دماغ کي تيز ڪرڻ جو مشورو ڏنو آهي. پر يونيورسٽي آف ٽيڪساس جي نفسياتي ڊاڪٽر ڊينيز پارڪ جو چوڻ آهي ته ان باري ۾ ڪو قطعي ثبوت موجود ناهي ته آيا دماغ کي وڌيڪ استعمال ڪرڻ سان دماغي صلاحيت وڌيڪ بهتر بڻجي ٿي يا نه.

ڊينيز پارڪ جو چوڻ آهي ته هن جو هڪ سبب ته هي آهي ته انسانن سان تجربو ڪرڻ ڏاڍو مشڪل آهي. هي ڏاڍو ڏکيو ڪم آهي ته اوهان هڪ صورتحال ٺاهيو ۽ هڪ انسان کي تجربي طور ان ۾ رکو ۽ ان کي ٻڌايو ته ڪنهن وقت هن ڇا ڪيو يعني ڪهڙا ڪم ڪيا. تنهن ڪري ڊينيز پارڪ هڪ اهڙي تحقيق جي سربراهي ڪئي جنهن ۾ 221 پيرسن ماڻهن کي چونڊيو ويو ۽ انهن کي ٽن مختلف گروپن ۾ رکيو ويو. ڊينز پارڪ موجب اسان پيرسن ماڻهن جي هڪ گروپ کي هدايت ڪئي ته اهي نوان هنر سکن، مثال، سلائي ۽ فوٽو گرافي وغيره ٻئي گروپ کي چيو ته اهي مختلف سماجي ڪمن ۾ حصو وٺن. مثال ماڻهن سان گڏ اٿڻ ويهڻ وغيره اسان پيرسن ماڻهن جي نئين گروپ کي چيو ته اهي ذهني استعداد وڌائڻ وارين سرگرمين ۾ حصو وٺن. ٽن مهينن تائين هلندڙ هن تحقيق ۾ حصو وٺندڙ ماڻهن کي هفتي ۾ 15 ڪلاڪ انهن سرگرمين لاءِ ڏنا ويا هئا. ٽن مهينن بعد تحقيق ڪندڙن کي معلوم ٿيو ته اهي پيرسن ماڻهو جن نوان هنر سکيا انهن جي ياداشت بهتر ڏٺي وئي. باقي انهن پيرسنن جي صلاحيتن ۾ ڪو فرق نه آيو جيڪي گروپن جي صورت ۾ ٻاهر نڪتا دوستن سان ڊاڙا ٺڪاءَ هڻي موٽي آيا اهڙي ريت انهن ماڻهن جي صلاحيتن ۾ به ڪو خاص اضافو نه ڏٺو ويو جن موسيقي ٻڌي يا ڪو ٻيو ڪم ڪيو.

ريڪٽر اسڪيل بابت معلومات

• 
  D

                         ريڪٽر اسڪيل زلزلي جي جهٽڪن کي ماپڻ جو اوزار ٿيندو آهي ۽ جڏهن به ڪنهن زلزلي جو اطلاع ملندو آهي ته پهريون سوال اهو پڇيو ويندو آهي ته ڪيتري ماپ جو زلزلو آهي۔۔۔؟

I want to serve you.

دڪاندارن ملالا جو ڪتاب وڪڻڻ کان انڪار ڪري ڇڏي

• 
  D

                 ملالا جو لکيل ڪتاب مارڪيٽ ۾ اچي ويو آهي هر ماڻهو هن کي خريد ڪري پڙهڻ گهري ٿو. پر طالبان دڪاندارن کي خطرناڪ ڌمڪيون ڏنيون آهن ته ڪتاب دڪان تي نظر آيو ته خير نه سمجهجهو. هن ڌمڪي کي مقامي دڪان نظر انداز نٿا ڪري سگهن. پشاور جي مارڪيٽ ۾ ڪوبه بڪ سيلر ڪتاب دڪان ۾ رکڻ لاءِ تيار ناهي. سندن چوڻ آهي ته طالبان هڪ حقيقت آهن جنهن کان انڪار نه ٿو ڪري سگهجي. گهڻو ڪري دڪاندارن جو چوڻ آهي ته ڪيترن ئي ماڻهن ملالا جي ڪتاب بابت پڇا ڪئي آهي. پر اسان ڪتاب ”آءِ ايم ملالا“ جا آرڊر رد ڪري ڇڏيا آهن. اسان گراهڪن کي چئون ٿا ڪنهن ٻئي هنڌان جاچي ڏسو متان آيو هجي. اسان وٽ اڃا نه پهتو آهي. ملالا جو ڪتاب خريد ڪرڻ لاءِ آيل هڪ گراهڪ ڪامران خٽڪ چيو دڪاندار ملالا جي ڪتاب بابت ڳالهائڻ به نه ٿا چاهن. هن چيو آئون ملالا جو ڪتاب خريدڻ آيو آهيان پر هن هيڏي وڏي دڪان جتي ننڍي کان ننڍو ۽ وڏي کان وڏو ڪتاب دستياب هجي ٿو اتي ملالا جو ڪتاب نه پهتو آهي هن چيو هڪ سيلز مين ٻڌايو ته ملالا جو هي ڪتاب اسلام آباد مان ئي ملي سگهي ٿو. مون کي اندازو هو ته هي ڪتاب هتي نه ملندو ڇو ته ملالا کي گولي هڻندڙن دڪاندارن کي هي ڪتاب رکڻ کان منع ڪئي آهي. ڪاروباري طبقن جي اڪثريت جو چوڻ آهي ته شهر ۾ دهشت گردي جا واقعا روڪڻ هاڻي شايد حڪومت جي وس جي ڳالهه ناهي رهي. طالبان طرفان جن قدمن جي مخالفت ڪئي وڃي ٿي اهي هاڻي شهر ۾ گهٽجي رهيا آهن. طالبان شادي وهانءَ جي موقعن تي پختون روايتن پٽاندڙ موسيقي جا پروگرام به نه ٿا ڪرڻ ڏين، اڪثر علائقن ۾ ماڻهن کي ايئن ڪرڻ کان جهليو ويو آهي. جنهن ڪري هڪ عرصي کان خيبرپختون خواهه ۾ موسيقي جون محفلون ماٺيون ٿي چڪيون آهن. ڪيترائي اداڪار گلوڪار ۽ ثقافت سان لاڳاپيل ماڻهو هتان لڏي ويا آهن. ڪيترن ته هن شعبي کي ئي خيرباد چئي ڇڏيو آهي. اهڙي ريت انٽرنيٽ ۽ سي ڊيون به انهن ڌمڪين جي زد ۾ رهيون آهن. جن انڪار ڪيو تن جي دڪانن تي ڌماڪا ڪري نقصان رسايو ويو. جنهن بعد باقي جيڪي بچيا تن هن ڪاروبار کي ختم ڪرڻ ۾ ئي عزت سمجهي.

سماجي ويب سائيٽس ذميواري سان استعمال ڪريو

• 
  

                         پاڪستاني معاشري ۾ سوشل ميڊيا جو رجحان تيزيءَ سان وڌندو وڃي پيو. پر اهڙي تيزيءَ سان ان جي درست استعمال بابت آگاهي نه ٿي ڏني وڃي. پاڪستان ۾ اٽڪل 3 ڪروڙ شهرين کي انٽرنيٽ جي سهوليت ميسر آهي. جن مان هڪ ڪروڙ شهري فيس بڪ جڏهن ته لڳ ڀڳ 2 ڪروڙ ٽوئٽر استعمال ڪن ٿا پاڪستان ۾ گذريل ڪجهه سالن دوران اهڙا ڪجهه اهڙا وقعا به سامهون آيا آهن جن ۾ فيس بڪ تي جعلي اڪائونٽ ٺاهي ماڻهن کي ڌوڪو ڏنو ويو. اهڙي ريت اي ميل يا سوشل ميڊيا اڪائونٽ هيڪ ڪري ماڻهن جي ذاتي معلومات به ورتي وئي. ڪجهه مهينا اڳ ڪراچي ۾ فيس بڪ ذريعي هڪ نينگر کي اغوا ڪيو ويو. ان مان ظاهر ٿئي ٿو ته سوشل ميڊيا ذريعي ڪيترا سنگين ڏوهه ٿي سگهن ٿا. پاڪستان ۾ سوشل ميڊيا جي ماهر حماد صديقي جو چوڻ آهي ته والدين جي رهنمائي ۽ ٻارن جي زندگي ۾ انهن جي دلچسپي سان ڪيترن ئي امڪاني خطرن کان بچي سگهجي ٿو. هو هي به سمجهي ٿو ته سوشل ميڊيا ۾ سيڪيورٽي جي حوالي سان معلومات کي نصاب ۾ شامل ڪيو وڃي. ڇو ته اسڪولن ۾ به هاڻي ڪمپيوٽر ۽ انٽرنيٽ جا مضمون پڙهايا وڃن ٿا. سچ ڊاٽ ٽي وي جي ايڊيٽر شهنيلا سڪندر سوشل ميڊيا جي امڪاني خطرن بابت چوڳي ٿي. هن وقت سوشل ميڊيا تي ڪيترائي جعلي اڪائونٽ موجود آهن. نوجوانن کي گهرجي ته جڏهن به ڪو کين دوست بڻائڻ جي درخواست موڪلي ته ان کي تصديق ڪرڻ کان پهريان ڪڏهن به قبول نه ڪن. هن چيو جڏهن اسان ذاتي زندگي ۾ ڪنهن تي اعتبار نه ٿا ڪريون ته پوءِ سوشل ميڊيا تي ڇو ٿا جذباتي ٿي وڃون. هن چيو ٻارن کي سوشل ميڊيا جي ڪري سيڪيورٽي ۽ نقصانن کان آگاهه ڪرڻ نهايت ضروري آهي. ماجد صديقي سوشل ميڊيا جي هڪ سرگرم صارف جو چوڻ هو ته سافٽ ويئر ذريعي انٽرنيٽ تي والدين کي پنهنجي ٻارن جي سرگرمين تي نظر رکڻ گهرجي. فيس بڪ جي هڪ صارف ثمينه صديقي چوي ٿي ته معاشري ۾ سمارٽ فون جو رکڻ دولت ۽ اعليٰ رتبو رکڻ جي علامت بڻجي چڪو آهي. پرنا بالغ ٻارن کي سمارٽ فون ڏيڻ سان انهن جي سرگرمين تي نظر رکڻ ڏکيو بڻجي ويو آهي. هن چيو سوشل ميڊيا تي پنهنجي گهر جي ايڊريس، موبائل نمبر ۽ ذاتي تصويرون هرگز نه ڏيڻ گهرجن. اهو به نه ٻڌايو ته اڄ ڪلهه اوهان ڇا پيا ڪريو ۽ ڪٿي آهيو؟

Ye he Pakistan

سٺي موبائل کي ڪيئن سڃاڻجي؟

• 
  D

 توهان جيڪڏهن اهو ڄاڻڻ چاهيو ٿا ته توهان جي موبائيل اصلي ڪمپني جي آهي يا نقلي ڪمپني جي ته توهان پنهنجي موبائيل مان هيٺ ڄاڻايل نمبر ملائي تصديق ڪري سگهو ٿا #06#*  هي نمبر ملائي ڪري سائي بٽن کي دٻايو ته توهان جي سامهون International mobile equipment identity number ايندو پو۽ ان جو ستون ۽ اٺون نمبر چيڪ ڪيو جيڪڏهن اهو 02 يا 20 آهي ان جو مطلب آهي ته توهان جي فون Emirates جو ٺهيل آهي جيڪو تمام خراب ڪوالٽي جو آهي جيڪڏهن ستون ۽ اٺون نمبر 08 يا 80 آهي ته ان جو مطلب آهي ته توهان جي فون Germany جي آهي جيڪا هڪ سٺي ڪمپني آهي جيڪڏهن ستون ۽ اٺون نمبر 01 يا 10 آهي ته توهان جي فون Finland جو ٺهيل آهي جيڪا پڻ هڪ سٺي ڪمپني آهي جيڪڏهن ستون ۽ اٺون نمبر 13 آهي ته ان جو مطلب آهي ته توهان جو فون Azerbaijan جو ٺهيل آهي جيڪا هڪ تمام ڪريل ڪمپني آهي جيڪڏهن ستون ۽ اٺون نمبر 00 آهي ته ان جو مطلب آهي ته توهان جي فون اوريجنل ڪمپني جي ٺهيل آهي ان جو مطلب ته توهان جي فون سٺي بهترين ڪوالٽي جو آهي .

اهو واقعو جنهن ذوالفقار علي ڀٽي جي سياست جو ”عوامي“ رخ متعين ڪري ڇڏيو

• 
  ED

                         ڀٽو صاحب جڏهن پاڪستان آيو ته هن ڪٽپر صاحب جو شڪريو ادا ڪندي منجهند جي ماني تي دعوت ڏني. اهڙي طرح سندن دوستي جو سلسلو شروع ٿيو. پنهنجي دوستن سان آئند جي لائحه عمل بابت مشورو ڪرڻ لاءِ هڪ دفعي سکر خيرپور وڃي رهيا هيا، ڪٽپر صاحب گاڏي هلائي رهيو هيو، رائيس ڪئنال جي ڪناري نصرت بند رڳو ريلوي ڦاٽڪ بند هئڻ ڪري ڪجهه وقت لاءِ گاڏي بيهاري انتظار ڪرڻ لڳا. رائيس ڪئنال جي هڪ پاسي هيٺ ڪجهه ٻُڙا ۽ ڍنگر هيا ۽ انهن ڍنگرن تي ڪپڙا پيا هيا جڏهن ته ٻوڙن پٺيان ڪجهه اگهاڙيون عورتون ننگي جسم سان ويٺيون هيون ڀٽو صاحب جي انهن تي نظر پئي هن انهن جسم اگهاڙين ڍنگرن ۾ لڪل عورتن بابت ڄاڻ حاصل ڪرڻ چاهي، ڪٽپر صاحب هڪدم هڪ مال چاريندڙ ڌنار ڇوڪري کي سڏ ڪري پڇيو جنهن ٻڌايو ته هي ويچارا غريب ماڻهو آهن جيڪي مهيني ۾ هڪ اڌ ڀيرو هتي اچي پنهنجا ڪپڙا ڌوئي وهنجي ويندا آهن وٽن ٻيو وڳو پائڻ لاءِ ڪونهي تنهن ڪري هي ڪپڙا سُڪائي پوءِ اهي پائي گهر ويندا. ايتري ۾ ڦاٽڪ کليو ۽ ڪٽپر صاحب گاڏي اسٽارٽ ڪندي ڀٽو صاحب ڏانهن ڏٺو، ڪٽپر صاحب حيران ٿي ويو ته ڌنار ڇوڪري جي ڳالهه ٻڌي ڀٽو صاحب جي اکين مان لڙڪ وهي رهيا هئا. ڪٽپر صاحب هڪدم گاڏي روڪي ڇڏي، جڏهن ڀٽو صاحب ڪجهه وقت لاءِ ڳوڙها ڳاڙي پنهنجي دل جو ٻوجهه هلڪو ڪيو تڏهن لڙڪ اگهندي ٿڌو ساهه کڻندي چيائين ”ڪٽپر پهريان منهنجي سياست جو رستو مختلف هيو پر هاڻي منهنجي سياست جو مقصد اهي مسڪين ماروئڙا ۽ انگ اگهاڙا غريب هوندا.“ انهيءَ واقعي ڀٽي صاحب جي ذهن ۽ سوچن کي جهنجهوڙي ڇڏيو، سنڌ جي ماروئڙن جي اهڙي مسڪين حالي ڏسي هميشه لاءِ انهن جو آواز بڻجي اڀريو پنهنجي جيون جو محبوب انهن انگ اگهاڙن ڏتڙيل انسانن کي بڻايائين. (ستار ڀٽي: ڪتاب: ”لاڙڪاڻو، ليڊرن جي ڌرتي“ تان ورتل)

ڦارون جا فائدا

• 
  D

هن جو وڻ ٻن قسمن جو ٿيندو آهي شربتي ڦاروو هي مني ميٽر کان 2 ميٽر تائين ٿيندو آهي هن جو ڦاروو پهرين کٽو پوءِ مٺو چاشني دار ٿئي ٿو انهيءَ ۾ پاڻي زياده هوندو آهي سنڌ ۾ عام ٿئي ٿو پنجاب ۽ احمد پور شرقيه ۾ به ٿئي ٿو ڦاروو شڪري هن جو وڻ توت وانگرلڳ ڀڳ اڍائي ميٽر دگھُ ٿئي ٿو هن ۾ پاڻي گھٽ هوندو آهي پهرين هي کٽ مٺوبعد ۾ مٺو ٿي وڃي ٿو هن جي کل ۽ ڦل ڪم اڇي ٿو هن جو ڦل: ڇاپرو ٻير جيڏو ٿيندو آهي جڏهن ڪچو هوندو آهي ته سفيد سبز ڪسارو ۽ پچڻ کان پوءِڪاراڻ مائل ٿي وڃي ٿوذائقو کٽ مٺو پچڻ کان پوءِ مٺو ٿي وڃي ٿو.پن توت کان به وڏا ۽ ڪنارن تي لڪيرون هونديون اٿس گل هيڊاڻ مائل ڳاڙهو هوندو آهي هي مارچ جي آخر آگسٽ تائين ڦل ڏي ٿو ڦل کان هڪ مهينو پهرين گل لڳن ٿا.صفرا جي حدت ختم ڪرڻ سان گڏ سائي ۾ کارائڻ انتهائي مفيد آهي الٽين ۽ اٻڙڪن ۾ به ڪارائتو آهي مقوي دل و معده آهي هن جي پاڙ جي کل حڪيم اجمل خان ۽ٻيا شريفي خاندان جا طبيب پيشاب جي ساڙِي ۾ سوزاڪ لاءِ استعمال ڪرا.ئيندا هئا هي اڃ ۽ صفراوي جوش کي ختم ڪري ٿو قبض هئڻ ڪري بطور نقوع ذيابيطس ۾ پيارڻ مفيد آهي.هي گرم بخارن لا3 مفيد آهي دل جي ڏڙڪي ۽ خفقان ۾ مفيد آهي هن جي پاڙ جي کل هن سوزاڪ ۽ ذيابيطس ۾ مفيد آهي ڪٽي ڇاڻي صبح وشام هڪ گرام کارائجي .هي صفراوي دست هڏڪوئي ۽ الٽي بند ڪري ٿو تپ دق ۾ به ڦاروا فائدو ڪن ٿا عورتن جي مرض ليڪوريا ۾ ٻه ڦرواا ڪارآمد آهن وڻ جي کل5تولا پاڻي ۾ پسائي صبح جو پيارڻ سان شگر ۾ فائدو ٿي وڃي ٿو هن جي پاڙ جي کل 20 گرام ڪاڙهي پيارڻ سان سنڏن جي سور ۾ فادو ٿي وڃي ٿو.

گنج پڻ جي علاج ۾ نئين اڳڀرائي

   سائنسدانن موجب ليبارٽري ۾ انساني وار پيدا ڪرڻ بعد اهي گنج پڻ جي خاتمي جي هڪ قدم وڌيڪ ويجهو پهچي ويا آهن. آمريڪي ۽ برطانوي سائنسدانن گڏيل طور تي نشوز جهڙا نوان وار پيدا ڪيا آهن. کين ان سلسلي ۾ اڃا به تحقيق جي ضرورت آهي. تنهن هوندي به سائنسدانن جو چوڻ آهي ته هن طريقي سان گنج پڻ جو خاتمو آڻي سگهجي ٿو. هي تحقيق طبي رسالي پروسيڊنگز آف دي نيشنل اڪيڊمي آف سائنسز ۾ شائع ٿي آهي. هن وقت گنجي پڻ جي علاج لاءِ وار ڇڻڻ واري عمل کي روڪڻ لاءِ يا ته دوائون ڪتب آنديون وڃن ٿيون يا وري ڪياڙي وٽان وار لاهي گنج وارن حصن ۾ انهن جي پيوند ڪاري ڪئي وڃي ٿي. برطانيا جي ڊرهم يونيورسٽي ۽ آمريڪا جي ڪولمبيا يونيورسٽي ميڊيڪل سينٽر جا سائنسدان هن ڪوششن ۾ آهن ته ماڻهوءَ جي مٿي تي نوان وار ڦُٽائي سگهجن. سندن شروعاتي منصوبو هي آهي ته وارن جي پاڙن مان حاصل ڪيل مادي جي مدد سان نوان وار ڦُٽايا وڃن پر جانورن ۾ هن   تجربي جي ڪامياب جي ابتڙ انسانن ۾ وار پيدا ڪرڻ جو عمل ڏاڍو گنڀير آهي

جڏهن به انساني وارن جي پاڙن مان گهرڙا ڪڍي پيوند ڪيا وڃن ٿا ته اهي نوان وار پيدا ڪرڻ بدران گهرڙا پيدا ڪرڻ لڳن ٿا. تنهن هوندي به سائنسدانن جو چوڻ آهي ته جيڪڏهن انساني وارن جي گهرڙن کي بال جهڙي ڊش ۾ ڦُٽائڻ کان پوءِ مٿي تي پيوند ڪيو وڃي ته ان صورت ۾ اهي ٻيهر وار آڻڻ جي صلاحيت برقرار رکي سگهن ٿا.

سائنسدانن موجب ليبارٽري ۾ انساني وار پيدا ڪرڻ بعد اهي گنج پڻ جي خاتمي جي هڪ قدم وڌيڪ ويجهو پهچي ويا آهن. آمريڪي ۽ برطانوي سائنسدانن گڏيل طور تي نشوز جهڙا نوان وار پيدا ڪيا آهن. کين ان سلسلي ۾ اڃا به تحقيق جي ضرورت آهي. تنهن هوندي به سائنسدانن جو چوڻ آهي ته هن طريقي سان گنج پڻ جو خاتمو آڻي سگهجي ٿو. هي تحقيق طبي رسالي پروسيڊنگز آف دي نيشنل اڪيڊمي آف سائنسز ۾ شائع ٿي آهي. هن وقت گنجي پڻ جي علاج لاءِ وار ڇڻڻ واري عمل کي روڪڻ لاءِ يا ته دوائون ڪتب آنديون وڃن ٿيون يا وري ڪياڙي وٽان وار لاهي گنج وارن حصن ۾ انهن جي پيوند ڪاري ڪئي وڃي ٿي. برطانيا جي ڊرهم يونيورسٽي ۽ آمريڪا جي ڪولمبيا يونيورسٽي ميڊيڪل سينٽر جا سائنسدان هن ڪوششن ۾ آهن ته ماڻهوءَ جي مٿي تي نوان وار ڦُٽائي سگهجن. سندن شروعاتي منصوبو هي آهي ته وارن جي پاڙن مان حاصل ڪيل مادي جي مدد سان نوان وار ڦُٽايا وڃن پر جانورن ۾ هن تجربي جي ڪامياب جي ابتڙ انسانن ۾ وار پيدا ڪرڻ جو عمل ڏاڍو گنڀير آهي.

جڏهن به انساني وارن جي پاڙن مان گهرڙا ڪڍي پيوند ڪيا وڃن ٿا ته اهي نوان وار پيدا ڪرڻ بدران گهرڙا پيدا ڪرڻ لڳن ٿا. تنهن هوندي به سائنسدانن جو چوڻ آهي ته جيڪڏهن انساني وارن جي گهرڙن کي بال جهڙي ڊش ۾ ڦُٽائڻ کان پوءِ مٿي تي پيوند ڪيو وڃي ته ان صورت ۾ اهي ٻيهر وار آڻڻ جي صلاحيت برقرار رکي سگهن ٿا.