Alexander Graham Bel

Sindhi Language,

پڙهجي ڪيئن؟

هن وقت سڄي دنيا ۾ پاڻ مرادو پڙهڻ تي خاص دلچسپي ڏسڻ ۾ ٿي اچي ان جو سبب هي آهي ته موجوده سائنس ۽ ٽيڪنالوجي جي دور ۾ سکڻ ۽ سيکارڻ جو عمل به جديد ٿي ويو آهي هاڻي ڪمپيوٽر ۽ انٽرنيٽ جي وسيلي گهر ويٺي ئي پڙهي سگهجي ٿو ۽ سڄي دنيا ۾ هن وقت ڪروڙين ماڻهون گهر ويٺي پڙهي رهيا آهن ۽ پنهنجي علم ۽ تعليمي قابليت کي وڌائي رهيا آهن ڇو ته سکڻ جو عمل انسان جي اندر قدرتي طور تي موجود هوندو آهي اهو ضروري ڪو نه آهي ته ڪو خاص استاد توهان جي سامهون هجي هو اوهان کي سيکاري پو ءِ ئي توهان کي ڳالهه سمجهه ۾ ايندي پر فطري طور تي انسان پنهنجي اڳيان جيڪو ڪجهه ڏسي پيو ان کي آسانيءَ سان سمجهي ٿو سگهي اهڙي ئي طرح پڙهن لکڻ به انسان ائين ئي سکي سگهي ٿو هاڻي اچو ته اسان پڙهڻ ۽ پڙهائڻ جي تاريخ تي نظر وجهون شروعاتي دور ۾ تاريخ جي مطابق پڙهڻ ۽ پڙهائڻ جي شروعات حضرت آدم عليه سلام جي پوهٽي حضرت ادريس عليه سلام ڪئي. تڏهن سندس نالو ادريس معني درس مان پيو ۽ دنيا ۾ سڀ کان پهرين درس ۽ تدريس جي شروعات ٿي سڀ کان پهريان ادارا قائم ڪيا ويا ۽ مدرسا سسٽم شروع ٿيو جتي استاد شاگردن کي پڙهائيندا هئا پر بعد ۾ ان نظام ۾ نئين جدت تڏهن آهي جڏهن آڪسفورڊ يونيورسٽي قائم ٿئي ان جو مقصد به اهو هو ته سڀني شعبن جا عالم ۽ علم هڪ جاءِ تي گڏ ڪجن جيئن علم پرائڻ ۾ آساني ٿئي ڇو جو دنيا ۾ ڪنهن به ايجاد جي پٺيان ڪا سائنس جي هڪ شاخ ڪم ڪو نه ڪندي آهي پر مختلف سائنسي شاخون ملي ڪري ڪا نئين ايجاد ڪنديون آهن مثال جي طور تي اسان اگر ڪمپيوٽر کي ئي وٺئون ته ان ۾ سائنس جي ڪيترن ئي شاخن ملي ڪري ان کي ايجاد ڪيو آهي ان ۾ اليڪٽريڪل سائنس سافٽ ويئر انجينيرنگ پهرين نمبر تي آهن  ان سڄي بحث ڪرڻ جو حاصل مطلب اهو آهي ته هن وقت انٽرنيٽ به هڪ يونيورسٽي ٿي وئي آهي اڳي وڏي مشڪل سان يونيورسٽيون قائم ٿينديون هيون انهن ۾ مواد ڪٺو ڪيو ويندو هو ۽ سڀني شعبن جا عالم مقرر ڪيا ويندا هئا پر هاڻي سڄي دنيا جا علم لائبريريون آڊيو ويڊيو ڪلاسز ۽ سڄي دنيا جي مڪمل ڄاڻ انٽرنيٽ وسيلي اسان وٽ موجود آهي ۽ اها اسان جي موجوده نسل جي خوشقسمتي آهي اچو ته هاڻي ان ڳالهه تي بحث ٿا ڪريون ته ڪهڙي طريقي سان انٽرنيٽ وسيلي پڙهي سگهجي ٿو .

گوگل: گوگل سرچ هن وقت سرچ جي حساب سان دنيا ۾ سڀ کان وڌيڪ استعمال ٿيندڙ ويب سائيٽ آهي هن ۾ هر قسم جي معلومات کي آرام سان سرچ ڪري سگهجي ٿو هاڻي گوگل ۾ پهريان کان به وڌيڪ نواڻ اچي چڪي آهي موجوده وقت ۾ گوگل کي ڪجهه هن طرح ڊيزائن ڪيو ويو آهي ته جنهن به موضوع جي اسان کي معومات کپي ان کي سڀ کان وڌيڪ سرچ ڪرڻ واري معلومات اسان وٽ اچي ويندي مثال جي طور تي مان گوگل ۾ پنهنجي شهر سکر جو نالو لکيو ته سڀ کان پهريان سکر بيراج ۽ سکر آبي اي لکجي آيو ان جو مطلب اهو ٿيو ته سڄي دنيا ۾ سکر جي باري ۾ سڀ کان وڌيڪ معلومات انٽرنيٽ تي انهن جي باري ۾ ورتي وئي آهي ۽ ان ٽاپڪ کي سرچ ڪيو ويو آهي ان سرچ جو اهو فائدو ٿيندو آهي ته دنيا جون وڌيڪ ڪم واريون سرچز ۽ معلومات اسان وٽ هڪدم پهڇي ويندي آهي

هن وقت گوگل دنيا جي سڀ کان وڏي سرچ ويب سائيٽ آهي جنهن ۾ نه صرف ويب سرچز آهن پر اميجز ٽرانسليٽ جيميل ۽ ڪتابن تي مشتمل آهي ان جي وڏي افاديت کي ڏسي دنيا جا ماڻهون ان کي پروفيسر گوگل چوندا آهن ان کان علاوه هن وقت آن لائن لائبريري جي موضوع تي اسان وٽ هزارين ويب سائيٽس آهن جنهن ۾ سڄي دنيا جا ڪتاب موجود آهن اسان گهر ويٺي سڄي دنيا جي ڪتابن جو مطالعو تمام آساني سان ڪري سگهون ٿا ان کان علاوه ويڊيو ايجوڪيشنل ٽيوبس جي به ڀرمار آهي جنهن ۾ مختلف سبجيڪٽس جي ماهر پروفيسرز جا ويڊيو ليڪچر پڻ شامل آهن ان کان علاوه هر ٽاپڪ تي ويڊيو ڊاڪيومينٽريز پڻ موجود آهن نه صرف ايترو پر اسان جي پنهنجن مشرقي ٻولين سنڌي اردو ادب شاعري ۽ هر قسم جو مواد پڻ موجود آهي ان کان علاوه سڄي دنيا جا رسالا اخبارون علمي ادبي ۽ سماجي فورم پڻ انٽرنيٽ تي وڏي مقدار ۾ موجود آهن ۽ هاڻي روايتي تعليمي نظام کان هٽي ڪري سڄي دنيا ۾ آن لائن ايجوڪيشن ورتي پئي وڃي ۽ اسان دنيا جي هڪ ڪنڊ ۾ ويهي ٻئي ڪنڊ مان تعليم پرائي سگهون ٿا سڄي دنيا ۾ هزارين اهڙا ادارا کلي چڪا آهن جنهن جو مقصد ئي آن لائن ايجوڪيشن ڏيڻ آهي ۽ اهي ادارا روايتي تعليمي ادارن کان هر گز گهٽ ڪو نه آهن ۽ انهن جا شاگرد سڄي دنيا ۾ بهترين ڪارڪردگي ڏيکاري رهيا آهن ان ڳالهه مان اسان کي خبر پوي ٿي ته موجوده دور ۾ اسان گهر ويٺي پڙهي سگهون ٿا ۽ اگر اسان ڪنهن به روايتي تعليمي اداري ۾ پڙهي رهيا آهيون ته اسان انٽرنيٽ جي وسيلي پنهنجي تعليم ۽ سکڻ جي عمل کي بهتر بڻائي سگهون ٿا.

ٻڌڻ به هڪ فن آهي

اينٽي ڪرپشن

  اينٽي ڪرپشن جو نالو مون تڏهن ٻڌو جڏهن 1977ع ۾ منهنجو والد ڪامريڊ تاج محمد ابڙو اسپيشل جج اينٽي ڪرپشن سکر ٿيو. بابو سائين مرحوم اڪثر ڪچهري ۾ دوستن کي چوندو هو ته انگريز سرڪار هي اينٽي ڪرپشن کاتو نه ٺاهي ها ته هوند اسان جي سنڌ جا ڪامورا کاتا ئي هڙپ ڪري وڃن ها.  مونکي ته هاڻي اينٽي ڪرپشن جو جج ٿيڻ تي خبر پئي آهي ته آفيسر ته لکن جا لک ايئن هضم ڪيو وڃن ڄڻ ڪا سندن ابن ڏاڏن جي ميراث هجين. بابا سائين مرحوم ته پنهنجو وارو وڄائي ويو پر انهيءَ وقت مان ٻار هيس ۽ ان وقت مون کي اها ڳالهه چڱي طرح  سمجهه ۾ ڪونه پئي آئي پر خدا جي قدرت مان 1993ع ۾ ايل ايل بي ڪري لاڙڪاڻي ۾ وڪالت سروع ڪئي 1994ع ڌاري هڪ اخبار ۾ اينٽي ڪرپشن انسپيڪٽرن جي ڀرتي لاءِ اخبار ۾ استهار آيو منهنجي استاد ڪامريڊ سوڀي گيانچنداڻي ۽ ڪجهه وڪيل دوستن جي چوڻ تي درخواست موڪلي ڏني ۽ پوءِ سڀني مرحلن مان نڪرندو ميرٽ تي پاس ٿيس ۽ اينٽي ڪرپشن شهداد ڪوٽ جو سرڪل آفيسر مقرر ٿيس. جيئن ته شهداد ڪوٽ منهنجو اباڻو ڳوٺ هو تنهن ڪري غريب مسڪين ماڻهن جي مون وٽ تمام گهڻي اچ وڃ شروع ٿي وئي. تڏهن ئي مونکي بابو سائين مرحوم جا چيل مٿيان جملا ذهن تي تري آيا ۽ انهن جملن کي سمجهڻ لڳس. منهنجي خيال ۾ سنڌ حڪومت جو هي واحد کاتو آهي جنهن ۾ جيڪڏهن سرڪل آفيسر نيڪ نيتي سان ڪم ڪري ته غريب مسڪين ۽ بي پهچ ماڻهن جون دعائون کيس الائي ڪٿي کان ڪٿي پهچائي ڇڏين مان اينٽي ڪرپشن کاتي سنڌ جي تاريخ جي ننڍي ۾ ننڍي عمر وارو سرڪل آفيسر هيس.  محنت، شوق ۽ ايمانداري سان ڪم کي چنبڙي ويس، مون وٽ ڪوبه غريب ستايل پهتو نه آهي ۽ منهنجو روح يڪدم ۾ انهيءَ جي دادرسي لاءِ بي چين ٿيڻو نه آهي. ڪافي غريبن جا ڪم ته رڳو فون تي ئي چوڻ سان حل ٿيو وڃن ڪنهن کي خط ڪنهن کي ڪارڊ ڪنهن سان وري گڏجي آفيسرن ڏي وڃڻ کين انصاف وٺرائي ڏيڻ اهو سڀ مون پنهنجي دور ۾ ڪيو ۽ ڪري رهيو آهيان. سنڌ صوبي جي مختلف ڪافي ضلعن جو سرڪل آفيسر ٿي رهيس ۽ هاڻي ترقيون ماڻيندو اسسٽنٽ ڊائريڪٽر ايگزيڪيوٽو ميرپور خاص ڊويزن آهيان. هي مضمون لکڻ جو مقصد فقط هي آهي ته اسان جي سنڌ جو عوام خاص ڪري ٻهراڙي جو ڏاڍو اٻوجهه ۽ گهٽ تعليم رکندڙ آهي انهن کي اها خبر ئي ڪونه آهي ته جيڪڏهن اسان سان ڪو آفيسر ظلم ۽ زيادتي ڪري ته ڪيڏانهن وڃون پوءِ اهي اٻوجهه يا ته وڃي پيرن، ڀوتارن، سردارن پيرن ۽ ميرن جا پير وٺندا آهن يا وري ڪنهن وڪيل معرفت ڪنهن آفيسر يا ڪورٽ وغيره تائين پهچڻ جي ڪوسس ڪندا آهن ۽ پوءِ اهي مسڪين ۽ پيرن اگهاڙا سالن تائين پيا پريشان ٿيندا آهن پر جيڪڏهن اهي بجاءِ رئيسن، ڀوتارن ۽ وڏيرن جي اوطاق تي وڃڻ اسان وٽ پهچن ۽ فقط هڪ سادي پني تي ڪنهن به سرڪاري آفيسر يا ملازم جي طرفان سامڻن ٿيل زيادتي لکي ڏين ته انهن جو ڪم هوند بنا ڪنهن منٿ ايلاز جي ٿي پوي. انهيءَ لاءِ فقط هڪ درخواست تي اسان انڪوائري ڪري پختا ثبوت هٿ ڪري يڪدم ايف آءِ آر جي ٿي پوي. انهيءَ لاءِ فقط هڪ درخواست تي اسان انڪوائري ڪري پختا ثبوت هٿ ڪري يڪدم ايف آءِ آر ڪٽڻ لاءِ کندا آهيون. ايف آءِ آر ڪٽڻ جي اجازت لاءِ پهرين گريڊ کان 8 گريڊ تائين ضلعي جو ڊپٽي ڪمشنر، 9 گريڊ کان 16، گريڊ تائين ڪمشنر ۽ مٿين جي گريڊ لاءِ چيف سيڪريٽري سنڌ اجازت ڏيندو آهي. ايف آءِ آر ڪٽڻ کان پوءِ باقاعده جاچ شروع ٿي ويندي آهي ۽ اهڙي طرح هڪ دفعو وري ٻيهر پڪا پختا ثبوت هٿ ڪري پوءِ ئي ڪيس کي چالان ڪيو ويندو آهي ۽ ان ريت فريادي (عرضدار) جو ڪم (ڪيس) مضبوط کان مضبوط ٿيندو ويندو آهي. اڪثر ڪري عوام ۾ اهو تاثر هوندو آهي ته اينٽي ڪرپشن وارن کي اسان درخواست ڏني ڪافي وقت ٿي ويو آهي پر اڃا تائين ڪجهه به ڪونه ڪيو اٿئون. اهو تاثر انهن جي پنهنجي جاءِ تي صحيح آهي پر انهيءَ دير ۾ سندن جو ڪيس تمام گهڻو مضبوط ٺاهيو وڃي ٿو. اسان وٽ عام پوليس وانگر لٺ واري ڳالهه ته آهي ئي ڪوبه اسان وٽ آهي قلم ۽ حق واري ڳالهه. مسڪين ماڻهو جڏهن سڀ جا سڀ در آزمائي نااميد ٿيندا آهن ته پوءِ ئي اسان وٽ اچي پهچندا آهن. مون وٽ الائي ڪيتريون ناريون توڙي مرد روئيندا پٽيندا هاءِ گهوڙا ڪندا آفيس ۾ پهتا ۽ انصاف ملڻ تي دعائون ڏيندا کلندا خوس ٿيندا واپس ويا. اسان وٽ گهڻو آزاد پوليس ۽ روينيو کاتي جو رهيو آهي ٻهراڙي منجهه غريب کي پوليس لٽي ڦري ڍڳا ڍور وڪڻائي فقير ڪريو ڇڏين مٿان وري اٻوجهه روايتي وڏيرن جو هيسيل ماڻهو ويچارو خوف کان اُف به ڪو نه چوندو انهيءَ ڊپ کان ته مٿان پوليس وري به نه ٽارچر ڪري مان هتي واضح ڪندو هلان ته اسان وٽ پوليس جي خلاف بي شمار ڪيس داخل ٿيا آهن انهن ۾ عرضدارن کي ته پوليس آفيسرن منٿون ميڙون به ڪيون آهن ڪن موقعن تي پوليس آفيسر پاڪ ڪتاب سان ٺاهه ڪيو نه ته جيڪڏهن اسان جي مٿان ڪيس ثابت ٿيو ۽ چالان ٿيو ته اسان جون ترقيون ئي ڪونه ٿينديون.

مونکي ڪامريڊ ڄام ساقي جا لفظ اڪثر ياد ايندا رهندا آهن جيڪي هن منهنجي ڀرتي ٿيڻ جي موقعي تي چيا هئا نادر اينٽي ڪرپشن کاتو به عدليه جي ڀيڻ اٿئي حقيقت ۾ مان خود به بنيادي طرح وڪيل رهيو آهيان عرضدار کي ڪورٽ ۾ وڃڻ لاءِ به ته وڪيل کپي غريب ماڻهو کي پيٽ پالڻ لاءِ اٽو به نه هجي ته پوءِ اهو مسڪين ڪٿان آڻيندو وڪيل صاحب جي في پر انهيءَ جي برعڪس جيڪڏهن جي هو اسان وٽ رڳو هڪ روپئي واري اڇي پني تي درخواست لکي ڏئي ته پوءِ ڏسي ته ساڻس انصاف ٿئي ٿو يا نه انهيءَ جو واضح ثبوت آهي ته اينٽي ڪرپشن کاتو، صوبائي اسيمبلي جي ميمبرن کان وٺي ڪمشنرن ۽ چوٽي جي وڏن وڏن آفيسرن کي چالان ڪري چڪو آهي تازو ئي حڪومت سنڌ اينٽي ڪرپشن کاتي ۾ انقلابي قدم کڻندي هر ڊويزن ۾ انچارج ڪمپلينس سيل قائم ڪري ڇڏيا آهن جتي فوري طور انصاف مهيا ڪيو وڃي ٿو ميرپور خاص ڊويزن لاءِ مونکي انچارج مقرر ڪيو ويو آهي جتي صبح  9 بجي کان شام 5 بجي تائين منهنجا دروازا عوام لاءِ هميسه جيان کليل آهن جيئن ته ڪرپشن هاڻي سڄي دنيا جو هڪ وڏو ۽ اهم مسئلو ٿي چڪو آهي انهيءَ کي مد نظر رکندي اقوام متحده 9 ڊسمبر تي سموري دنيا جي ملڪن ۾ اينٽي ڪرپشن جو انٽرنيشنل ڊي ملهائڻ جو اعلان ڪري چڪي آهي انهيءَ سلسلي ۾ حڪومت سنڌ به عوام ۾ سجاڳي پيدا ڪرڻ لاءِ اينٽي ڪرپشن وڌيڪ 9 ڊسمبر تائين مختلف پروگرام رکي ملهائڻ جو اعلان ڪيو آهي.

ڇا؟ هو انگريزي لفظ اينٽي ڪرپشن سمجهن ئي نٿا جيڪڏهن کين چڱي طرح سمجهائجي ته سنڌ ۾ اينٽي ڪرپشن کان مٿي ڪوبه اهڙو ادارو آهي ئي ڪونه جو بغير وڪيل جي في ۽ بغير سردارن، ڀوتارن، رئيسن، جاگيردارن ۽   وڏيرن جي پيرن پوڻ جي ڪم ٿيو وڃي.